Poldek

Wstęp

Poldek jest nakładką na program rpm, zapewniającą wygodny interfejs obsługi oraz kilka dodatkowych funkcji. Poldek jest pośrednikiem w pobieraniu pakietów, indeksuje ich listy oraz ułatwia zarządzanie wieloma źródłami, może pobierać pakiety lokalnie (dyski twarde, napędy optyczne) lub z sieci (FTP, HTTP, HTTPS, SMB, RSYNC). Obsługuje ponadto zależności miedzy pakietami, wykrywa konflikty itp. Poldek nie obsługuje jednak wszystkich operacji możliwych na pakietach RPM, dlatego nie może całkowicie zastąpić programu rpm.

Poldek do wielu operacji (pobieranie pakietów i indeksów, wyszukiwanie informacji itp.) nie wymaga praw administratora, wymagane są jednak do operacji zapisu w systemie, np. instalowanie, odinstalowanie, itp. Poldek w tym celu automatycznie używa programu sudo, z tego względu konieczne jest posiadanie skonfigurowanego sudo, w przeciwnym razie pozostaje nam uruchamianie programu z konta roota.

Konfiguracja Poldka jest dość złożona i wyjaśnienie wszystkich szczegółów zajęło by zbyt wiele miejsca, dlatego zajmiemy się jedynie najczęściej używanymi opcjami. Nie powinniśmy się jednak tym przejmować, program jest gotowy do działania od razu po zainstalowaniu i w większości wypadków nie ma potrzeby nic modyfikować. Musimy jednak się upewnić, że mamy dobrze skonfigurowane adresy serwerów i architekturę pakietów, co zostało omówione w dalszej części rozdziału.

Więcej informacji o poldku i jego konfiguracji odnajdziemy w podręczniku systemowym (man,info) oraz na witrynie projektu pod adresem http://poldek.pld-linux.org.

Pliki konfiguracji

Konfiguracja Poldka jest przechowywana w kilku plikach wewnątrz katalogu /etc/poldek, to czy dany plik konfiguracji jest używany określa opcja %include, umieszczona w głównym pliku konfiguracji.

poldek.conf - główny plik konfiguracji, jeśli nie zostało zaznaczone inaczej to właśnie ten plik ma na myśli autor
aliases.conf - zawiera zdefiniowane aliasy poleceń dla trybu interaktywnego
fetch.conf - zawiera konfigurację alternatywnych programów do pobierania pakietów, domyślnie konfiguracja z tego pliku nie jest wczytywana.
repos.d/pld.conf - ustawienia źródeł pakietów dla PLD
source.conf - plik przeznaczony dla lokalnych źródeł pakietów
.poldekrc - plik konfiguracji użytkownika, który umieszczamy w katalogu domowym.

Konfiguracja pobierania pakietów

W pliku repos.d/pld.conf mamy dwie ważne opcje wskazujące skąd mają być pobierane pakiety. Opcja _pld_arch wskazuje architekturę sprzętową pakietów, zaś _pld_prefix mówi skąd mają być pobierane pakiety i dla jakiej wersji dystrybucji. Więcej o architekturach pakietów znajdziemy w tym dokumencie, adresy serwerów i oficjalnych mirrorów zawarto w tym dokumencie.

Poldek zacznie korzystać z proxy po ustawieniu właściwych zmiennych środowiskowych - zarówno w przypadku wbudowanego klienta jak i klientów zewnętrznych (np. wget). Możemy też użyć opcji proxy. Konfigurację proxy dla Linuksa szerzej opisano w tym dokumencie.

Inne opcje

Poldek przechowuje indeksy pakietów w katalogu zdefiniowanym w opcji cachedir, domyślnie jest to $HOME/.poldek-cache. Jest to dobre rozwiązanie jeśli z Poldka korzysta jeden użytkownik, jeśli ma używać go więcej osób to lepiej ustawić wspólny katalog np. /var/cache/poldek-cache, w ten sposób unikniemy wielokrotnego pobierania indeksów.

use sudo - użycie sudo przy uruchomieniu z konta zwykłego użytkownika.

hold - blokuje aktualizację pakietów które znalazły się na jej liście.

ignore - opcja ukrywająca podane pakiety na liście dostępnych.

choose equivalents manually - pozwala wybierać użytkownikowi jeden z kilku pakietów oferujących tą samą funkcjonalność, domyślnie wyłączona przez co wybór następuje automatycznie. Pozwala bardzo precyzyjnie wybierać pakiety do zainstalowania.

Tryby pracy

Kolejną ważną jego cechą jest możliwość pracy zarówno w trybie wsadowym jak i interaktywnym. Pierwszy z nich nadaje do wszelkiej maści skryptów i automatyki, zaś drugi jest wygodniejszy do bezpośredniej obsługi przez użytkownika. Komfort pracy w trybie interaktywnym sprawia, że użytkownicy na co dzień korzystają niemal zawsze z niego. Stąd jeśli nie zostało to inaczej napisane to właśnie ten tryb autor ma na myśli.

Tryb interaktywny

Praca w trybie interaktywnym przypomina do złudzenia używanie powłoki systemowej (shella). Dostępne są: historia poleceń, pomoc, dopełnianie komend i nazw pakietów, aliasy, potoki itp. Na potrzeby tego rozdziału w przykładach taki tryb będziemy sygnalizować następującym znakiem zachęty:

poldek>

Jedną z największych zalet trybu interaktywnego jest dopełnianie nazw pakietów i poleceń za pomocą tabulatora. Przykładowo naciśnięcie klawisza tab po poleceniu:

poldek> upgrade

spowoduje wyświetlenie listy pakietów, dla których są dostępne aktualizacje.

W przypadku nazw pakietów możemy używać "gwiazdki" jako znaku zastępczego (wildcard), który zastępuje dowolny ciąg znaków. Przedstawiono to na poniższym przykładzie, który spowoduje zainstalowanie wszystkich pakietów o nazwach zaczynających się od "gnome-theme"

poldek> install gnome-theme*

Zazwyczaj nie ma potrzeby podawania wersji programu, jednak w pewnych przypadkach możemy mieć dostępnych kilka wersji tego samego pakietu (np. przy używaniu wielu źródeł na raz). Wtedy musimy podać jednoznacznie wersję pakietu.

Mamy do dyspozycji potoki:

poldek> ls perl* | grep curses

Możemy również wywoływać polecenia zewnętrzne:

poldek> ls perl* | !wc -l

W obsłudze źródeł i pakietów występuje wiele podobieństw do systemu plików. Źródła są traktowane jak katalogi zaś pakiety jak pliki, do poruszania się w tym środowisku używamy poleceń takich jak pwd, ls oraz cd.

Tryb wsadowy

Opis wszystkich parametrów trybu wsadowego uzyskamy dzięki poleceniu

$ poldek --help

Jest tam całe bogactwo opcji, dzięki którym będziemy mogli ułatwić sobie pracę. Na szczególną uwagę zasługuje parametr --shcmd pozwalający wydawać polecenia w trybie wsadowym jak w trybie powłoki np.:

$ poldek --shcmd="desc apache"

Możemy w tym celu użyć również polecenia ipoldek, np.:

$ ipoldek desc apache

Pierwsze kroki z Poldkiem

Poldek uruchomiony po raz pierwszy (bez podawania parametrów) sprawdza czy istnieją indeksy dla źródeł, które ma automatycznie obsługiwać. Jeśli ich nie ma, to zostaną automatycznie pobrane i zapisane w miejscu wskazanym przez omówioną powyżej opcję cachedir. Po tej operacji zostanie uruchomiony Poldek trybie interaktywnym i będzie gotowy do pracy. Przed każdą kolejną pracą z programem musimy uaktualnić indeksy pakietów, na wypadek gdyby w źródłach nastąpiły zmiany, w przeciwnym razie możemy otrzymywać komunikaty o braku pakietów. Aby uaktualnić indeksy domyślnych źródeł wywołujemy następująco program z powłoki systemowej:

$ poldek --up

Aby pobrać na nowo indeksy wywołujemy Poldka z parametrem --upa, dla pozostałych źródeł musimy podać ich nazwę po parametrze -n, źródła pakietów zostały omówione w dalszej części rozdziału.

Po uruchomieniu programu mamy od razu możliwość zarządzania pakietami, aby zobaczyć listę dostępnych poleceń wpisujemy help i naciskamy klawisz Enter. Większość poleceń ma składnię:

poldek> {$polecenie} {$pakiet} {$opcje}

Opis dodatkowych parametrów znajdziemy w pomocy danego polecenia, po napisaniu:

poldek> {$polecenie} -?

Aby opuścić program wpisujemy polecenie quit lub wciskamy ctrl+d

Zarządzanie pakietami

Mamy dostępne następujące polecenia zarządzania pakietami: operacje instalacji (install), aktualizacji pakietów (upgrade), usuwania pakietów (uninstall), pobierania pakietów bez instalacji (get). Ponadto mamy polecenia do zbierania danych o pakietach: wyświetlanie listy dostępnych (ls), wyświetlenia informacji (desc) oraz przeszukiwania bazy (search). W wielu przypadkach pomocna będzie opcja -t, która przeprowadzi symulację całej operacji, dzięki której dowiemy się jak duże i jak istotne zmiany zostaną dokonane w systemie po operacji. Najczęściej jest używana przy aktualizacji i usuwaniu pakietów.

Poniżej zamieszczono kilka przykładów zarządzania pakietami, na początek przykład wyświetlenia listy pakietów (wszystkich zaczynających się od zsh):

poldek> ls zsh*

wyświetlenie informacji o pakiecie:

poldek> desc zsh

instalacja pakietu:

poldek> install zsh

deinstalacja:

poldek> uninstall zsh

To jedynie podstawowe polecenia, więcej informacji znajdziemy w pomocy Poldka.

Źródła

Poldek ma kilka zdefiniowanych źródeł pakietów w plikach source.conf i repos.d/pld.conf, pierwszy z plików jest głównym plikiem konfiguracji źródeł, drugi zaś zawiera wpisy dla oficjalnych źródeł PLD. Aby wyświetlić listę skonfigurowanych źródeł, wraz użytymi opcjami użyjemy polecenia:

$ poldek -l ac ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/PLD/athlon/PLD/RPMS/ (type=pndir) ac-ready ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/ready/athlon/ (noauto,type=pndir) ac-supported ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/supported/athlon/ (noauto,type=pndir) ac-test ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/test/athlon/ (noauto,type=pndir) ac-updates-general ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/updates/general/athlon/ (noauto,type=pndir) ac-updates-security ftp://ftp.ac.pld-linux.org/dists/ac/updates/security/athlon/ (type=pndir) home /home/users/qwiat/rpm/RPMS/ (noauto,noautoup,type=dir)

Nie wszystkie źródła są obsługiwane automatycznie, zależy to od ustawienia opcji noauto w konfiguracji danego źródła (zauważymy ją też na powyższym zrzucie ekranu). Aby tymczasowo użyć innego zestawu źródeł przy uruchomieniu musimy podać ich listę poprzedzonych parametrem -n np.:

$ poldek -n ac -n ac-ready

Teraz lista dostępnych pakietów będzie się składała z zawartości źródeł ac i ac-ready, jeśli chcemy, aby zawsze korzystał z niestandardowego zestawu źródeł wygodniej będzie zmodyfikować ustawienie opcji noauto. Oficjalne źródła PLD zostały wyczerpująco omówione w tym dokumencie.

Istnieje możliwość instalacji pakietów Poldkiem z lokalnych źródeł, zamiast posługiwania się programem rpm. W pliku source.conf zdefiniowane jest źródło home, które służy do wygodnego instalowania pakietów z katalogu $HOME/rpm/RPMS, używanego powszechnie do umieszczania samodzielnie budowanych pakietów. Nie ma jednak potrzeby każdorazowego umieszczania tam pakietów jeśli to uznamy za konieczne. Możemy utworzyć tymczasowe źródło lokalne na podstawie zawartości katalogu za pomocą opcji -s:

poldek -s /jakis/katalog

Poldek po uruchomieniu tworzy dla wygody dodatkowe źródła wirtualne: all-avail i installed. Pierwsze zawiera sumę pakietów ze wszystkich wskazanych źródeł, drugie to lista zainstalowanych pakietów.

Przy pracy z samodzielnie podawanymi źródłami należy wskazywać też główne źródło pakietów (main), tak aby mogły zostać pobrane pakiety wymagane w ramach zależności. W przeciwnym razie możemy otrzymać błędy o nieistniejących pakietach.

Porady

Przy pracy z wieloma pakietami możemy utracić możliwość przewinięcia ekranu w celu odczytania najstarszych komunikatów. Aby temu zaradzić użyjemy opcji --log, dzięki której, wskażemy plik do którego trafią wszystkie komunikaty.