Podział na partycje

Na dysku twardym możemy utworzyć do czterech partycji podstawowych (primary partition) lub do trzech partycji podstawowych i jednej rozszerzonej (extended partition). Partycję rozszerzoną możemy podzielić na liczne dyski logiczne (logical partitions).

Partycje szerzej opisano m.in. w Wikipedii, zaś sposób ich oznaczania przedstawiono w tym dokumencie. Opis systemu plików-urządzeń z katalogu /dev odnajdziemy w tym dokumencie.

Zanim zaczniemy

Operacje na partycjach mogą skończyć się utratą danych, dlatego warto najpierw zrobić zrzut tablicy partycji do pliku:

# sfdisk -d /dev/hda > hda.out

Jeśli zechcemy powrócić do poprzedniego układu partycji wystarczy, że wydamy polecenie:

# sfdisk /dev/hda < hda.out

Wymagane miejsce na system

Wymagania dyskowe w PLD (nie licząc danych, logów i obszaru wymiany):

instalacja minimalna - poniżej 150MB
serwer - dużo zależy od zainstalowanych usług, należy założyć, że zajmie co najmniej 250MB; dla większej elastyczności i stabilności warto przeznaczyć większy zapas miejsca, niż w przypadku maszyn domowych.
stacja robocza z XWindow - należy przeznaczyć przynajmniej 1GB miejsca

Logi i dane mogą zajmować bardzo duże ilości miejsca, dlatego musimy podejść do tego indywidualnie.

Osobnym zagadnieniem jest wielkość obszaru wymiany, stara zasada mówiąca, aby swap był dwukrotnie większy niż pamięć operacyjna, sprawdza się większości wypadków. Należy jednak podejść do tego elastycznie i dobrać objętość obszaru wymiany odpowiednio do charakterystyki pracy maszyny.

Plan podziału dysku

Dla stacji roboczych zazwyczaj wystarczy podział na dwie partycje, które będą użyte dla: "/" (głównego drzewa) i obszaru wymiany (swap). W przypadku serwerów dużo będzie zależało od zastosowania maszyny i preferencji administratora, lecz jako minimum należy dodatkowo przydzielić partycję dla gałęzi /var.

W obu zastosowaniach dla wygody i bezpieczeństwa nierzadko tworzy się dodatkową partycję dla katalogu /home, pozwala to na łatwiejsze zarządzanie uprawnieniami i ułatwia wiele operacji. Partycję na katalogi domowe należy traktować jako obowiązkową jeśli na maszynie będą dostępne konta z dostępem do powłoki (shella). Jej wielkość bezpośrednio zależy od planowanej ilości przechowywanych danych.

Jeśli od maszyny wymagamy zwiększonej niezawodności można utworzyć małą partycję dla katalogu /boot, w którym są trzymane ważne pliki systemowe. Dane w katalogu /boot zaraz po zainstalowaniu nie powinny przekroczyć ok. 7MB, aby więc mieć możliwość instalacji kilku kerneli, musimy przeznaczyć na taką partycję co najmniej 25MB miejsca. Dzięki temu zwiększymy szanse na uruchomienie systemu z uszkodzonym głównym systemem plików. Jest to szczególnie zalecane w przypadku użycia bootloadera GRUB, ze względu na jego specyficzną konstrukcję, więcej na temat GRUB-a znajdziemy w tym dokumencie.

Programy do zarządzania partycjami

fdisk - interaktywny program do zarządzania partycjami, wydane polecenia zostaną wykonane na samym końcu - po operacji zapisu zmian. Właśnie ten program zostanie użyty w naszych przykładach, wywołujemy go z parametrem określającym urządzenie z katalogu /dev.

cfdisk - wygodne narzędzie, wyposażone w semigraficzny interfejs użytkownika. Twórcy ułatwili życie początkującym, poprzez ukrywanie partycji rozszerzonych, tworzeniem i ich usuwaniem zajmuje się program bez naszego udziału. Podobnie jak fdisk zapisuje zmiany do tablicy partycji na samym końcu. Wywołujemy go z parametrem określającym urządzenie z katalogu /dev.

parted - jest potężnym narzędziem, umożliwiającym wiele operacji niedostępnych dla obu poprzednich programów. Oprócz podstawowych operacji na partycjach umożliwia takie operacje jak zmianę wielkości partycji, tworzenie obrazów partycji i inne. Istotną różnicą w działaniu w porównaniu dla powyższych narzędzi jest natychmiastowe wprowadzanie zmian, stąd zaleca się zachowanie dużej ostrożności przy korzystaniu z niego.

GParted/QtParted - programy dla X-Window oparte o parted. Mają interfejs wzorowany na programie Partion Magic z systemu MS Windows.

sfdisk - program obsługiwany za pomocą argumentów i danych przesyłanych na wejście standardowe. Jest dosyć trudny w obsłudze ale za to może być używany w skryptach.

Podział

Poniższe przykłady będą dotyczyć programu fdisk, cfdisk jest bardzo prosty w obsłudze i nikt nie powinien mieć nim problemów, zaś opis parted wykracza poza ramy tego rozdziału.

Aby sprawdzić czy na dysku /dev/sda są jakieś partycje użyjemy następującego polecenia:

# fdisk -l /dev/sda

Założyłem, że na dysku nie ma innych partycji, jeśli w naszym wypadku takie są to musimy je najpierw usunąć. Kiedy dysk jest gotowy uruchamiamy program fdisk:

# fdisk /dev/sda Command (m for help):

wybieramy opcję n (nowa partycja)

Command action e extended p primary partition (1-4)

Program pyta o rodzaj rodzaj partycji, którą ma utworzyć. Tu wybór zależy od nas ale jeśli dysk ma mieć nie więcej niż cztery partycje, to śmiało możemy zostać przy partycjach podstawowych - w naszym przykładzie wybieramy opcję p (podstawowa partycja). Dalej program zapyta nas o numer partycji, pierwszy i rozmiar partycji. Rozmiar możemy podać w cylindrach, KiB, MiB lub GiB.

Dla kolejnych partycji powtarzamy cały proces, aż uzyskamy to co zaplanowaliśmy. Opcją p) wyświetlamy planowany układ partycji. Po zakończeniu podziału przypisujemy typy partycji opcją t) podając kolejno: numer partycji, Jeśli wybrany podział nam odpowiada to zapisujemy zmiany na dysk (do tablicy partycji) przez wybór opcji w.

Zakończenie

Jeśli żadna z partycji nie była używana w trakcie podziału na partycje (np. zamontowana) to tablica partycji jest ponownie odczytywana i od razu możemy wykonywać dalsze prace. W przeciwnym wypadku musimy jeszcze przeładować system. Po zakończeniu dzielenia dysku pozostało nam utworzenie systemów plików, które zostało opisane w tym dokumencie.